Czym jest stres?
Trening mentalny, to ustrukturyzowana i zaplanowana długofalowa praca nad rozwojem potencjału sportowca.
Ten artykuł to pierwsza część lekcji na temat stresu. Nie zapomnij wrócić po kolejne!
To już jutro. Najważniejszy mecz. A Ty nie możesz spać, jedzenie nie przechodzi Ci przez gardło i nie możesz znaleźć sobie miejsca. Nogi jak z waty, w brzuchu ścisk. Kiedy w szatni przed meczem trener odczytuje Twoją pozycję prawie odlatujesz. Zjada Cię stres.
Co robi z nami stres?
Być może utożsamiłeś się ze wstępem do tego artykułu. Ja też tam byłem. Tak samo jak Ty stresowałem się przed występami ligowymi. Stres wywołuje w naszym organizmie szereg reakcji psychosomatycznych:
drżenie mięśni, skrzypienie zębów, nadmierne pocenie się, bóle brzucha, wymioty, przyspieszone bicie serca, ścisk w gardle lub klatce piersiowej, szybkie oddychanie lub urywany oddech, poczucie jakbyśmy mieli nogi z waty, nadmierny apetyt lub jego brak, trudności ze snem, gonitwę myśli.
Średnio przyjemne odczucia, szczególnie chwilę przed ważnym występem na boisku. Istotne jednak by zdawać sobie sprawę, że pobudzenie, które odczuwamy w momencie stresowym, ma czemuś służyć. Nasz organizm reaguje w ten sposób na pewne zagrożenie - wyobrażone lub realne. Co prowadzi nas do ważnego pytania.
Jak pozbyć się stresu?
A co jeżeli powiem Ci, że nie należy się go pozbywać? Zaproponuję Ci coś radykalnego - odczuwaj stres. Zaproś stres do swojego życia. Czasami wręcz go wywołuj. Po co? Abyś nauczył się nim zarządzać w swoim życiu. Bo ucieczka od stresowych sytuacji sprawi, że z każdym kolejnym meczem będzie ciężej. Może przez chwilę poczujesz się lepiej, bo unikniesz trudnych emocji, ale w dłuższej perspektywie tylko stracisz.
Z czym kojarzy się stres?
Stres jest nieprzyjemny, trzeba go zwalczać, prowadzi do chorób, jest szkodliwy, zły, utrudnia nam życie, przeszkadza osiągać wymarzone efekty… Też tak myślisz? Stres jest reakcją neutralną. To od Ciebie zależy, jak na niego spojrzysz. Odczuwanie stresu pomaga nam zmobilizować się do działania. Dzieje się tak za pomocą adrenaliny oraz oksytocyny, które wytwarzają się w sytuacjach stresowych. Te hormony sprawiają, że (w dużym uproszczeniu) możemy wznieść się na wyżyny naszych możliwości. Oczywiście, chroniczny stres nam nie służy. Kiedy cały czas odczuwamy napięcie i wysoki stres, to jesteśmy jak surowy makaron spaghetti - wystarczy mały nacisk i pękamy. Tymczasem w 80-85% powinniśmy odczuwać luz. Aby tak mogło się stać, musimy zrozumieć, że o stresie można myśleć inaczej.
Dlaczego stres jest dobry?
To Ty decydujesz o tym, czy stres Ci pomoże, czy Cię zniszczy. Postawę, którą chcę Ci zaproponować dobrze opisuje poniższe równanie:
stres + adrenalina + postrzeganie tych reakcji pozytywnie = odwaga + radość = stan flow
Brzmi zawile? Już wyjaśniam. W odpowiedzi na stres organizm wytwarza adrenalinę, która w połączeniu z pozytywnym postrzeganiem stresu daje nam odwagę i radość. Zapytaj siebie: dlaczego się stresujesz? Dlaczego ręce Ci się pocą i masz nogi jak z waty? Bo Ci zależy. Nie wyobrażasz sobie, że coś może pójść nie tak. Wiesz, że trenowałeś i dawałeś z siebie wszystko. Bo to dla Ciebie ważne i przybliża Cię do Twoich marzeń Czy gdybyś miał coś w dupie, to odczuwałbyś stres? Gdybyś miał gdzieś swoją drużynę, występ, to stresowałbyś się przed meczem? Nie. Ty chcesz zagrać zajebiście. Dlatego się stresujesz. Tę odwagę i radość możesz przekuć w stan flow. Kiedy wtapiasz się w grę, wsłuchujesz w siebie i dajesz z siebie wszystko. Niestety, bez pewności siebie i treningu mentalnego jest to niemożliwe.
Jeśli masz trudności z tymi aspektami, to koniecznie zerknij na pozostałe artykuły z serii o treningu mentalnym.
Zachęcam również do zapoznania się z moim podcastem Champions Way
Autorem serii jest Mateusz Brela - były piłkarz, a od kilku lat trener mentalny i twórca programu "13 kroków do zbudowania pewności siebie".